Luisterwoorden

Vanaf groep 3 ga je spellen met verschillende soorten woorden: luisterwoorden, regelwoorden en weetwoorden. Op deze pagina lees je hoe luisterwoorden werken. Door goed te luisteren naar luisterwoorden, weet je hoe je ze moet schrijven. Je leest ook welke woorden vaak verkeerd worden geschreven omdat ze niet goed worden uitgesproken.

Wat zijn luisterwoorden?

We noemen luisterwoorden zo, omdat je deze op precies dezelfde manier schrijft als je ze uitspreekt. Later heten deze woorden ‘klankzuivere woorden’. In groep 3 spreken we alleen van ‘luisterwoorden’.

Deze woorden worden heel vaak verkeerd gespeld. Het gaat dan al mis bij de uitspraak ervan. Veel kinderen zeggen bijvoorbeeld ‘heerluk’ en vergeten dat er helemaal geen ‘u’ in ‘heerlijk’ zit. Er zit een lange ij in. Dat geldt ook voor ‘tandpasta’, dat vaak wordt uitgesproken als ‘tanpasta’. Het lijkt dan net alsof er geen d in ‘tandpasta’ zit.

Je kunt dit onthouden door een vuistregel te gebruiken. Deze regel is: “Laa tgeen letters weg, maar schrijf het woord helemaal op.’ Voorbeelden van luisterwoorden zijn ‘gras’, ‘kat’ en ‘boek’. Zeg ze maar eens hardop. Dan weet je precies hoe je ze spelt.

Luisterwoorden spellen

Als je het woord goed en duidelijk uitspreekt, hoor je misschien al hoe het woord gespeld moet worden. Daarom heten deze woorden ook ‘luisterwoorden’. Niet altijd klopt het woord met hoe je het uitspreekt. Bij sommige woorden spreek je iets uit als een g, maar schrijf je ‘ch’. ‘School’ is daar een voorbeeld van. Je zegt ‘sgool’, maar spelt ‘schrijven’. Welke woorden werken ook zo?

Je schrijft: Het klinkt als: Voorbeeld
sch sg school
schr sr schrift
zw sw zwart
eur ur deur
eer ir beer
oor or voor
isch ies komisch
cht gt echt
ieuw iew nieuw
eeuw eew leeuw
aai aaj haai
lijk luk heerlijk
ig ug enig
nk ngk bank
rk rruk kerk
lk lluk melk
tie tsie sensatie

 

Lange en korte woorden

Sommige woorden hebben maar een klinker, maar klinken als bijvoorbeeld twee letters. Denk aan het ‘raden’, dat je uitspreekt als ‘raaden’, maar toch heeft het maar een letter. Dit zijn de andere woorden die ook zo klinken:

Je schrijft: Voorbeeld van een korte klank: Voorbeeld van een lange klank
a kat ja
raden
e pet (pet)
je (uh)
samen (uh)
lening
smerig
i pit
wazig
liter
o pot zo

boten
boren

u put nu
kuren
aa baan
ee veel
meer
oo toon
voor
uu muur
au
ou
klauw
zout
klauw
zout
ei klein klein
ij fijn
lelijk (je hoort ‘leluk’)
fijn
lelijk (je hoort ‘leluk’)
eu neus
deur
neus
deur
ie fiets fiets
ui ruit ruit

 

Bij welke woorden moet je oppassen?

Er zijn woorden die veel kinderen fout schrijven, omdat ze ze niet goed uitspreken. Pas daarom op bij deze woorden:

  • Heerlijk (wordt vaak uitgesproken als ‘heerluk’)
  • Tandpasta (wordt vaak uitgesproken als ‘tanpasta’)
  • Zakdoek (wordt vaak uitgesproken als ‘zaddoek’)
  • Tuurlijk (wordt vaak uitgesproken als ‘tuuk’)
  • Koninklijk (wordt vaak uitgesproken als ‘konkluk’)
  • Rups (wordt vaak uitgesproken als ‘rusp’)
  • Wesp (wordt vaak uitgesproken als ‘weps)
  • Sensationeel (wordt vaak uitgesproken als ‘sensioneel)
  • Tegelijk (wordt vaak uitgesproken als ‘teglijk’)
  • Tenminste (wordt vaak uitgesproken als ‘tinste’)
  • In ieder geval (wordt vaak uitgesproken als ‘ieval’)