Spellingcontrole

Voor het typen van moeilijke woorden en het gebruiken van moeilijke zinnen kan de spellingscontrole erg handig zijn. Tegenwoordig hebben veel programma’s deze controle, zoals Google Docs en Word. We zeggen expres ‘kan erg handig zijn’, want in lang niet alle gevallen blijkt de spellingscontrole handig te zijn. Sterker: de spellingscontrole wil jouw woorden en zinnen ook nog weleens verkeerd verbeteren.

De spellingscontrole aan zetten

De meeste mensen gebruiken Word als tekstprogramma. Je typt er lekker snel in, maakt een spelfout en dan zie je een golvende rode lijn. Dat betekent dat de spellingscontrole aan staat. Maar wat als je deze golvende lijn niet ziet, omdat de controle is uitgeschakeld?

Dan zet je deze aan door naar ‘Bestand’ te gaan, op ‘Opties’ te klikken en dan op ‘Controle’ te klikken. Zet een vinkje bij ‘Spelling controleren tijdens typen’ en klik op ‘OK’. Je ziet de golvende lijnen dan weer verschijnen. Op dezelfde manier kan de spellingscontrole trouwens ook uit: door het vinkje weg te halen. Handig voor mensen die de spellingscontrole misschien toch een beetje irritant vinden.

Problemen met de spellingscontrole

‘Waarom zou ik goed moeten spellen? Word heeft toch spellingscontrole?’, wordt vaak gedacht. Toch is het geen goed idee om zomaar op de spellingscontrole te vertrouwen. Word, en andere programma’s met spellingscontrole zijn niet foutloos. Dat komt door verschillende dingen.

De spellingscontrole kent niet alle woorden

De spellingscontrole kent niet alle woorden die je intypt. De spellingscontrole is geen allesweter, maar gebouwd om sommige woorden te herkennen. Een grappig feitje: Word weet wel wat een frikandel is, en ook wat een kroket is, maar bij het woord ‘bamischijf’ of ‘mexicano’ zal Word een kringeltje zetten. Die woorden kent de spellingscontrole niet.

Woorden die je vaak gebruikt, kun je leren aan de spellingscontrole. Door ze regelmatig goed te schrijven, leert de spellingscontrole hoe je een woord schrijft. Maar dat begint bij het zelf weten hoe je dat woord goed spelt. Daarom is zelf kunnen spellen zo belangrijk.

Problemen met samenstellingen

Samenstellingen vormen vaak problemen voor de spellingscontrole. Dat is best jammer en onhandig, want in de Nederlandse taal schrijven we samenstellingen het liefst aan elkaar. Het gevolg is dat de spellingscontrole in bijvoorbeeld Word sommige woorden losbreekt of helemaal niet herkent.

Tussenletters

In het Nederlands gebruiken we tussenletters. Denk bijvoorbeeld aan de s tussen bepaalde woorden (zoals spellingscontrole). Eigenlijk is het logisch dat dit niet goed werkt met spellingscontrole, want we hebben er niet echt vaste regels voor. Je mag in het Nederlands bijvoorbeeld ‘kwaliteitscontrole’ zeggen, maar ook ‘kwaliteitcontrole.’ Word vindt dat geen goed idee: die vindt ‘kwaliteitcontrole’ fout. Dat is een probleem, want het woord is wel goed gespeld.

Gelukkig doet de spellingscontrole het ook weleens goed. ‘Spellingcontrole’ wordt bijvoorbeeld goed gevonden, maar ‘spellingscontrole’ ook.

Dezelfde klank maar een andere betekenis

Grappig voorbeeld: ‘Wild u effen wachten op de doctor?’ wordt door sommige spellingcontroleprogramma’s als ‘goed’ bevonden. Dat komt doordat ‘wild’ een goed geschreven woord is, ‘effen’ ook, en ‘doctor’ ook. Deze woorden betekenen alleen iets heel anders. Met ‘wild’ bedoelen we dieren (en dus niet van het werkwoord ‘willen’), met ‘effen’ bedoelen we een kleur of textiel en ‘doctor’ is geen ‘dokter’.

Eigenlijk probeerde je: ‘Wilt u even wachten op de dokter?’ Dat is juist. Maar de door de spellingscontrole goedgekeurde zin klopt dus niet. De zinnen hebben dezelfde klank, maar niet dezelfde betekenis.

Tip: zo controleer je je teksten

Zijn er bepaalde fouten die je telkens weer maakt in een tekst? Niet omdat je de regel misschien niet kent, maar omdat ergens tussen je hersenen en het toetsenbord de juiste manier van spellen kwijtraakt? Dan is er een goede tip: een veelgemaakte fouten-lijst maken. Dat is een lijst waar je de meest door jou gemaakte fouten opschrijft.

Een voorbeeld: ‘tradiotionele’ typen, in plaats van ‘traditionele’. Deze fout komt vaak voor, doordat de i en de o zo snel op elkaar volgen. Schrijf ‘m op en controleer of je de tekst deze fout bevat. Of wat te denken van een vergeten ‘w’ bij ‘jouw’, als bezittelijk voornaamwoord?

Controleer je teksten door eerst even wat anders te gaan doen en later nog eens van achter naar voren te lezen. Als je je tekst uitprint en met rode pen verbetert, zie je de fouten nog sneller. Dan heb je de spellingscontrole eigenlijk niet meer nodig.